Lesbos

Momenteel is er een samenwerkingsverband met de advocatenorganisatie 'Fenix Humanitarian Legal Aid'.(www.fenixaid.org)
Tevens is de Stichting WereldPsychologen in 2024 een samenwerking aangegaan met Stichting Bootvluchteling (www.bootvluchteling.nl). Ook zijn we recent gaan samenwerken met Because We Carry. (www.becausewecarry.org)

De ondersteuning behelst:

• Psychische ondersteuning van de vrijwilligers van Fenix, Stichting Bootvluchteling en Because We Carry, ter voorkoming van secundaire traumatisering.

Mei 2025, bericht op LinkedIn

Stichting WereldPsychologen geeft presentaties over Trauma en Selfcare op Lesbos!

Olivia Roggeband en Rieneke van Dommelen van Dommelen zijn voor de Stichting WereldPsychologen een week op Lesbos!
Het doel van het bezoek is de medewerkers en vrijwilligers van zowel Fenix - Humanitarian Legal Aid, Stichting Bootvluchteling | Boat Refugee Foundation en Because We Carry presentaties te geven over: Trauma en mentale weerbaarheid. Er zal o.a. aandacht besteed worden aan traumagerelateerd gedrag van vluchtelingen en zal het onderwerp: Selfcare en te voorkomen dat je zelf, als medewerker/vrijwilliger opbrandt, aan de orde komen.
Medewerkers/vrijwilligers van deze 3 organisaties geven hulp aan vluchtelingen op Lesbos, op het gebied van legal aid, lichamelijke en psychische klachten, maar ook op praktisch gebied, zoals kleding, schoeisel, warme dekens, buggy’s e.d.
Stichting WereldPsychologen heeft als doel deze medewerkers en vrijwilligers te ondersteunen, zodat ze hun belangrijke werk kunnen blijven doen!!
Zie ook www.wereldpsychologen.com

De eerste presentatie bij Because We Carry is inmiddels gegeven en is als heel waardevol ervaren.

Workshop bij Because we Carry

Bezoek aan Lesbos

Workshops en confronterende realiteit in het vluchtelingenkamp

Van 8 tot 16 mei 2025 zijn Olivia Roggeband en Rieneke van Dommelen namens Stichting Wereldpsychologen naar het Griekse eiland Lesbos gereisd. Tijdens hun bezoek hebben zij workshops verzorgd voor hulpverleners die dagelijks werken met mensen op de vlucht onder zeer moeilijke omstandigheden. De workshops richtten zich op thema’s als self-care, copingstijlen, trauma en complexe psychische problematiek bij getraumatiseerde mensen op de vlucht – onderwerpen die onlosmakelijk verbonden zijn met het werken met mensen op de vlucht. Daarnaast zijn de banden met deze organisaties weer aangehaald, zodat er bij terugkomst verder en nog beter gewerkt kan worden aan het online ondersteunen van deze gemotiveerde vrijwilligers en hulpverleners om zelf mentaal gezond op de been te blijven. 

De workshops werden gegeven aan medewerkers en vrijwilligers van drie betrokken organisaties:

• Fenix Humanitarian Legal Aid, die juridische bijstand verleent aan mensen op de vlucht en asielzoekers.
• Stichting Bootvluchteling (Boat Refugee Foundation), die medische en psychosociale zorg biedt in het vluchtelingenkamp op Lesbos en die de situatie op Lesbos monitort, om eventuele misstanden te registreren en te rapporteren.
• Because We Carry, die onder andere basisbehoeften zoals voedsel en kleding verstrekt en dagelijks zorg en aandacht biedt aan moeders en kinderen in het kamp.

Naast de workshops bezochten Olivia en Rieneke het vluchtelingenkamp Mavrovouni, waar zij ook langsgingen bij de kliniek van Stichting Bootvluchteling. De eerste reguliere medische zorg bij aankomst op Lesbos is minimaal; de meeste mensen op de vlucht zijn dan ook aangewezen op deze kliniek van Stichting Bootvluchteling voor hun medische en psychologische hulp. Reguliere zorg is ontoereikend, waardoor diagnoses vaak gemist worden en Stichting Bootvluchteling een cruciale rol speelt in het tijdig signaleren en behandelen van de klachten en eventueel doorsturen naar het ziekenhuis.

De situatie in kamp Mavrovouni is nog steeds schrijnend. Ondanks dat de media-aandacht is afgenomen, verblijven er nog altijd honderden mensen (momenteel 1500) onder erbarmelijke omstandigheden. Er is geen budget voor onderhoud van de onderkomens. Zo is het sanitair vaak kapot en wordt het niet gerepareerd en zijn er veel bedwantsen. Met name als het kamp het maximum bereikt van 3800 mensen, betekent dit een nog verdere afname van de basisvoorzieningen zoals elektriciteit en warm water. Mensen op de vlucht krijgen slechts één tot twee keer per dag eten, vaak van erg slechte kwaliteit, niet rekening houdend met medisch noodzakelijke diëten en daarbij mogen zij niet zelf koken in het kamp. Ze mogen wel af en toe buiten het kamp komen, zij het met strenge controles bij het verlaten van en terugkomen in het kamp.

Toch is dit kamp beter dan het kamp Vastria dat al zo goed als af is en in het Noorden van Lesbos staat. De vrees is dat deze te zijner tijd zal gaan dienen als vervanging van Mavrovouni. Dit kamp ligt ver weg van de bewoonde wereld, met winkels, ngo’s en voorzieningen ver weg, die niet lopend te bereiken zijn. Ook is de vrees dat het een zeer gesloten kamp zal gaan worden, net zoals dat op de meeste andere eilanden aan de grenzen van Europa al het geval is, waar ngo’s niet meer welkom zijn en mensen op de vlucht niet zomaar in en uit kunnen gaan, zoals nu het geval is. 

Gemiddeld verblijven mensen momenteel zo’n drie maanden in het kamp, maar mensen op de vlucht uit Syrie zitten nagenoeg vast: zij mogen niet doorreizen en er zijn geen afspraken tussen Griekenland en Syrie over hun terugkeer. Hun situatie is vaak uitzichtloos. Daar komt bij dat afspraken, bijvoorbeeld over een minimale financiële ondersteuning van de mensen op de vlucht van enkele tientjes per maand, niet nageleefd worden. Zo ontvangen de mensen op de vlucht al vanaf september geen toelage meer en kunnen ze geen noodzakelijke spullen en eten kopen, als aanvulling op de minimale maaltijden die voor hen worden verzorgd. 

Tot overmaat van ramp worden er ook nog steeds meldingen gedaan (vastgelegd met camera’s) van pushbacks: bijvoorbeeld pas geleden van mensen die al in Griekse wateren of zelfs bijna aan land zijn worden, alsnog op boten van de kustwacht gezet en op zee op een vlotje of klein bootje gezet met soms dodelijke afloop. Deze praktijk is in strijd met internationale mensenrechtenverdragen en laat zien hoe kwetsbaar de positie van deze mensen blijft.

Naast het verzorgen van verschillende workshops, bezochten Olivia en Rieneke ook Home for All en NAN twee initiatieven die zich inzetten voor mensen op de vlucht door mensen op de vlucht te voorzien van maaltijden en hen de mogelijkheid te geven om werkervaring op te doen. 

Het is goed om te zien dat er op Lesbos zoveel mensen zijn die zich inzetten voor de mensen op de vlucht die meestal berooid, zwaar getraumatiseerd en ziek aankomen. Helaas zijn deze vrijwilligers en hulpverleners nog steeds hard nodig, omdat de standaard voorzieningen sterk tekortschieten. Ook zal er toezicht moeten blijven, om te voorkomen dat de mensenrechten van deze kwetsbare groep niet worden geschonden. 

Het werk dat al deze hulpverleners verricht is nog steeds hard nodig. De verhalen en omstandigheden waar deze (vaak vrijwillige) hulpverleners mee geconfronteerd worden vragen soms veel van hun coping en veerkracht. Om dit belangrijke werk te kunnen blijven doen ondersteunen wij vanuit WereldPsychologen deze hulpverleners met online psychosociale ondersteuning door officieel geregistreerde psychologen of/en met workshops op locatie.

Workshop bij Stichting Bootvluchteling

Workshop bij Fenix, Humamanitarian Legal Aid

Olivia Roggeband en Rieneke van Dommelen